Parafia bł. Michała Kozala w Gnieźnie

---

Historia

Pierwsze lata istnienia parafii

Parafia zbiorowa została powołana do życia w 1988 roku, na mocy dekretu wydanego przez kard. Józefa Glempa. Pierwszym duszpasterzem, który objął tę placówkę, był ks. Alfred Lewicz. Z uwagi na brak odpowiednich pomieszczeń, tymczasową plebanię utworzono w starym, drewnianym baraku, który wyposażono w trzy mieszkania, kuchnię, pokój gościnny oraz salę do katechezy. Dwa lata po utworzeniu parafii, w 1990 roku, powstała pierwsza aktywna grupa – Koło Matek Żywego Różańca. W roku następnym zaczęła funkcjonować Służba Liturgiczna, a także Bractwo Szkaplerza, które kontynuuje swoje działania przy klasztorze Sióstr Karmelitanek. Po reorganizacji Kościoła w Polsce, która miała miejsce po 1992 roku, parafia została przypisana do dekanatu Gniezno I. Umożliwiono wówczas pozyskanie gruntów pod przyszłą budowę kościoła oraz plebanii. Na zlecenie proboszcza opracowano makietę oraz plany, jednak dwa razy projekt został odrzucony przez Kurię Metropolitalną.

Lata 1997–2003

W 1997 roku parafia zyskała nowego proboszcza, ks. Witolda Dusińskiego. Niestety, jego kadencja trwała zaledwie kilka miesięcy. Nowym duszpasterzem został ks. Sławomir Jessa, któremu abp Muszyński powierzył także rolę kapelana Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Dziekanka w Gnieźnie. W trakcie swojego probostwa, ksiądz Jessa zainicjował remont kościoła, który pełnił tę rolę aż do 2010 roku. Ponadto, rozpoczął współpracę z Ewangelickim Kościołem Augsburskim, a parafianie wspólnie z ewangelikami sfinansowali remont wieży kościoła. Do kolejnych inwestycji należy wymiana oświetlenia oraz remont południowej zakrystii. Po pewnym czasie swojej posługi proboszczowi nadano tytuł wicedziekana dekanatu. W latach 2000-2003 zyskały na znaczeniu nowe grupy w parafii, w tym Odnowa w Duchu Świętym, Duszpasterstwo Młodych, a także dwa zespoły muzyczne – chórek dziecięcy i zespół „Piąta Pieczęć”. W 2001 roku nastąpiła zamiana gruntów z Urzędem Miasta, co otworzyło drogę do budowy nowej plebanii przy ul. Elizy Orzeszkowej.

Lata 2004–2009

Rok 2005 to czas, gdy zespół „Piąta Pieczęć” wyjeżdża z parafii, rozpoczynając cykl koncertów w diecezji, a później także w innych miastach kraju. W kolejnych latach zmieniali się wikariusze. Najpierw był to ks. Witold Ceglarek, po którym obowiązki przejął ks. Błażej Czarnecki. W grudniu 2005 roku, tragicznie zmarł ks. Ceglarek, co wstrząsnęło lokalną społecznością. W 2007 roku duchowni przeprowadzili się do nowej plebanii, która stała się miejscem ich pracy i zamieszkania. W tym czasie nastąpiła zmiana na stanowisku wikariusza; ks. Jakub Dębiec przejął obowiązki, a także został osobą odpowiedzialną za Liturgiczną Służbę Ołtarza, którą zreorganizował. Inicjatywe też podjął do budowy boiska sportowego przy plebanii. Jego talent przyciągnął uwagę abp Henryka Muszyńskiego, który przyznał mu liczne zaszczyty w Kościele. Nowym wikariuszem po nim został ks. Krzysztof Walkowski, który założył nową Wspólnotę Młodzieży „Allegria” oraz wprowadził lektorki do liturgii. W 2008 roku parafia uzyskała cmentarz przy połączeniu ulic Dalkoskiej i Kostrzewskiego. W ramach działań młodych parafian utworzono Centrum Formacji Młodych „Studnia”, które ukończono w roku 2009. Wśród inicjatyw rozwoju parafii znalazły się także prace w boisku sportowym oraz wizja redakcji gazety parafialnej „Z życia Parafii bł. Michała Kozala…”, która przygotowywana była jako dodatek do Przewodnika Katolickiego.

Lata 2010–2012

Przygotowania do Parafiady, która miała miejsce w maju 2010 roku, były żmudne i intensywne. Ostatecznie uczestnictwo w wydarzeniu zaowocowało II miejscem, gdyż kilka dni po ogłoszeniu wyników sytuacja uległa zmianie. W czerwcu tego samego roku ks. Krzysztof Walkowski został mianowany administratorem parafii oraz zorganizowano uroczyste otwarcie i poświęcenie obiektów takich jak Boisko Sportowe „Kozalik”, Centrum Formacji Młodych „Studnia” oraz Parafialny Klub Sportowy „Kozal Gniezno”, co wymagało znaczących przygotowań organizacyjnych. Po pewnym czasie rozpoczęły się prace związane z dalszymi inwestycjami, jednak z dniem 4 września ks. Jessa został przeniesiony do parafii św. Jadwigi Królowej w Inowrocławiu. Na Bożą Narodzenie 2010 roku odprawiona została pasterka w nowej kaplicy, co stanowiło wyjątkowy moment dla wspólnoty parafialnej. Po roku rozpoczęły się intensywne przygotowania do VII Parafiady Archidiecezji Gnieźnieńskiej, zakończone zwycięstwem w ogólnej klasyfikacji. Parafia odebrała Puchar Arcybiskupa oraz złoty ornat. W lipcu 2011 roku zrealizowano rozbiórkę tymczasowego budynku, który służył jako plebania. Później wykonano prace związane z parkingiem, które trwały na początku 2012 roku i w związku z problematycznym stanem komina, świątynia była czasowo zamknięta, a msze odbywały się w kaplicy przy centrum.

Lata 2013–2018

Od początku 2013 roku, w parafii trwały prace nad projektem nowego kościoła, które zakończono w czerwcu. 13 lipca miało miejsce poświęcenie nowej budowy przez Przełożonego Generalnego, ks. Kazimierza Radzika CSMA. Podczas kolejnych miesięcy parafia otrzymała fundusze na remont kościoła filialnego. W 2014 roku rozpoczęły się prace budowlane przy nowej świątyni, a do końca roku zakończono prace nad dachem kościoła filialnego, gdzie odkryto unikalne malowidła ścienne. W ramach zaleceń konserwatorskich parafia zobowiązała się do ich renowacji, co wiąże się z dodatkowymi działaniami i programem restauracyjnym. Równocześnie, od marca 2015 roku, wznowiono prace budowlane, a cztery lata później zakończono stan surowy budowy nowej świątyni. 21 maja 2018 r. abp Józef Kowalczyk przeprowadził akt wmurowania kamienia węgielnego. 27 kwietnia tegoż roku przeniesiono Najświętszy Sakrament do nowego kościoła, a 17 czerwca abp Wojciech Polak dokonał uroczystej konsekracji nowej świątyni, nadając jej imię Matki Bożej Fatimskiej oraz św. Jana Pawła II.

Proboszczowie

W historii parafii w Gnieźnie ważną rolę odgrywają jej proboszczowie, którzy przyczynili się do duchowego rozwoju wspólnoty. Poniżej przedstawiamy ich listę:

• ks. Alfred Lewicz, pełniący swoją posługę w latach 1988–1997,
• ks. Witold Dusiński, który był proboszczem w 1997 roku,
• ks. Sławomir Jessa, sprawujący funkcję proboszcza od 1997 do 2012 roku,
• ks. Krzysztof Walkowski, administrator w latach 2010–2012,
• ks. Krzysztof Stanula CSMA, proboszcz w latach 2012–2021,
• ks. Piotr Bulanda CSMA, który objął urząd od 2021 roku.

Zasięg parafii

Parafia obejmuje swoim zasięgiem różnorodne obszary dzielnicy Piekary, gdzie znajdują się ulice usytuowane pomiędzy ul. Piekary, ul. Czarnieckiego oraz ul. Poznańską. Dodatkowo, granice parafii obejmują teren szpitala Dziekanka, a także lokalizacje w dzielnicy Dziekanka i Skiereszewo, ul. Strumykową oraz wieś Skiereszewo i Braciszewo.

Na obszarze parafii znajdują się cztery placówki edukacyjne, które spełniają istotną rolę w lokalnej społeczności. Należą do nich: Szkoła Podstawowa nr 3 im. św. Wojciecha, Gimnazjum Stowarzyszenia Rodzice-Dzieciom, I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego oraz Instytut Kultury Europejskiej.

Miejsca kultu

Kościół parafialny

W naszej wspólnocie ważnym miejscem kultu jest sam kościół parafialny, o którym można przeczytać więcej w artykule dostępnym pod tym linkiem.

Kościół filialny

Natomiast kościół filialny, znany jako Kościół bł. Michała Kozala w Gnieźnie, to interesująca budowla wzniesiona z czerwonej cegły. Jego konstrukcja powstała pod koniec XIX wieku z pierwotnym przeznaczeniem jako kaplica dla szpitala „Dziekanka”. Współcześnie jest to świątynia dwuwyznaniowa, która dysponuje dwoma prezbiteriami oraz dwoma zakrystiami. Jedno z prezbiteriów zostało zaadaptowane dla naszej parafii, natomiast drugie jest wykorzystywane przez Wspólnotę Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego.

Konstrukcja ta może pomieścić około 200 osób, a wewnątrz znajduje się drewniany chór z organami. Warto również wspomnieć, że kościół posiada nieczynną wieżę, która została odrestaurowana na przełomie lat 90. XX wieku. W narożnikach świątyni umieszczono dodatkowe pomieszczenia: dwa z nich to zakrystie, a pozostałe są przeznaczone na biuro charytatywne oraz kotłownię.

Obecnie z uwagi na awarię komina świątynia jest zamknięta, a msze święte zostały przeniesione do kaplicy parafialnej. Od października 2013 roku, w kościele trwają prace remontowe, które mają na celu przywrócenie jego pełnej funkcjonalności.

Kaplica Świętej Rodziny przy Klasztorze Sióstr Karmelitanek

W klasztorze Sióstr Karmelitanek znajduje się kaplica, która została zbudowana równolegle do samego klasztoru. To miejsce jest szczególnie istotne, ponieważ odbywają się tam codzienne msze święte, w których uczestniczą zarówno siostry, jak i wierni z naszej parafii. W centralnym miejscu kaplicy umieszczony jest marmurowy ołtarz, a obok niego można podziwiać obraz przedstawiający Świętą Rodzinę. Z prawej strony kaplicy znajdują się kraty, za którymi z wielką uwagą Eucharystii przewodniczą Siostry Karmelitanki.

Kaplica przy centrum parafialnym

Kaplica, utworzona w 2010 roku, była pierwotnie tymczasowym miejscem kultu. Została zainicjowana przez ówczesnego administratora parafii, księdza Krzysztofa Walkowskiego, w niezasiedlonej dotychczas części centrum parafialnego. Pierwsza msza święta miała miejsce w Wigilię Bożego Narodzenia 2010 roku. Kaplica została erygowana dekretem abpa Józefa Kowalczyka w dniu 21 kwietnia 2011 roku i poświęcona bł. Michałowi Kozalowi. W sierpniu 2014 roku zakończono prace nad jej elewacją zewnętrzną.

Po 27 kwietnia 2018 roku, kiedy to odprawiona została ostatnia msza, Najświętszy Sakrament został przeniesiony do nowego kościoła. Z tego powodu kaplica została zdesakryzowana, co zostało formalnie ogłoszone dekretem abpa Wojciecha Polaka w tym samym dniu.

Dom zakonny

Obiekt ten, zbudowany w latach 2001–2017, znajduje się przy ulicy Elizy Orzeszkowej 22d i pełni różnorodne funkcje. W jego skład wchodzą: część mieszkalna z plebanią, Centrum Formacji Młodych „Studnia”, sala imienia bł. Bronisława Markiewicza, a także garaże. W okresie od 2010 do 2017 roku, zanim powstała sala bł. B. Markiewicza, istniała tu tymczasowa kaplica parafialna.

W latach 2010–2015 na terenie plebanii funkcjonowało boisko parafialne znane jako „Kozalik”. Równocześnie w 2011 roku zakończono prace związane z budową dojazdu do garaży oraz z zagospodarowaniem terenu wokół plebanii. Po tym, jak parafia została przekazana pod zarząd Zgromadzenia Księży Michalitów, plebania weszła w ich posiadanie, jednak pozostałe pomieszczenia centrum parafialnego pozostały własnością samej parafii. W wrześniu 2012 roku zakończono prace budowlane nad parkingiem, co znacznie poprawiło ułatwienia dla odwiedzających.

W dniu 1 listopada 2012 roku erygowano dom zakonny Zgromadzenia św. Michała Archanioła, a w części mieszkalnej urządzono kaplicę pod wezwaniem św. Dominika. W sierpniu 2014 roku zakończono prace nad elewacją zarówno kaplicy, jak i plebanii od strony parkingu. Ostateczna realizacja budowy miała miejsce w 2017 roku.

Centrum Formacji Młodych „Studnia”

Początek Centrum Formacji Młodych datuje się na koniec 2009 roku, kiedy to jego funkcje pierwotnie miały obejmować przedszkole. Kiedy w 2008 roku powstała Wspólnota Młodzieży Allegria, młodzi ludzie zaczęli odczuwać brak własnego miejsca na spotkania. W obliczu rosnącej liczby członków wspólnoty, duszpasterze zadecydowali o przeznaczeniu nieukończonej części plebanii na tę przestrzeń dla młodzieży.

W skład CFM wchodziły: oratorium modlitewne, mniejsza sala do spotkań, magazyn oraz toalety. Obecnie Centrum Formacji Młodych zostało rozwiązane oraz podzielone na dwie odrębne sekcje. W miejscu wcześniejszej mniejszej sali spotkań zlokalizowano biuro parafialne, które zostało przeniesione z głównej części plebanii, natomiast w oratorium urządzono salę lekcyjną, gdzie prowadzone są zajęcia z języka angielskiego i niemieckiego przez Akademię Języków Obcych. Oratorium jest również miejscem spotkań dla niektórych grup duszpasterskich.

Wspólnoty, koła i zgromadzenia przy parafii

W ciągu istnienia parafii z inicjatywy jej członków powstało wiele różnych wspólnot, które wyróżniają się aktywnością oraz zaangażowaniem w życie Kościoła. Największy rozwój tych grup miał miejsce w latach 2008–2010, kiedy to utworzono łącznie pięć z nich.

• Służba Liturgiczna – do tej grupy zaliczają się ministranci, lektorzy, lektorki oraz ceremoniarze. Wspólnota dysponuje własnym sztandarem, a jej reprezentantem jest Prezes LSO. Posiadają również własną stronę w serwisie społecznościowym, co ułatwia komunikację i organizację różnorodnych wydarzeń.
• Chórek Dziecięcy „Małe Radości” – zespół powstały pod koniec 2009 roku, który gromadzi śpiewające dzieci ze szkół podstawowych oraz starszych gitarzystów, pełniących rolę animatorów. Chórek odniósł duży sukces, zajmując III miejsce podczas VI oraz X Parafiady Archidiecezji Gnieźnieńskiej.
• Wspólnota Żywego Różańca – jedna z najstarszych grup w parafii, składająca się z dwóch róż kobiet oraz dwóch róż małżeńskich i rodzinnych, a także róży misyjnej. Wspólnota dysponuje własnym sztandarem, a jej liderką jest Zelatorka Żywego Różańca.
• Grupa charytatywna Caritas – zespół kilkunastu wolontariuszy, który działa na rzecz ubogich oraz potrzebujących z terenu parafii, wykazując autentyczne współczucie i chęć niesienia pomocy.
• Chór parafialny św. Michała Archanioła – powstał w 2018 roku z okazji konsekracji kościoła parafialnego, z inicjatywy ówczesnego wikariusza, ks. Maksymiliana Wójtowicza CSMA. Chór ten wzbogaca liturgię i ceremonie parafialne swoimi występami.
• Odnowa w Duchu Świętym „Źródło Jakuba” – grupę tę założono w 1996 roku. W 2013 roku uczestniczyła w organizacji Rekolekcji Odnowy Wiary dla całej parafii, przyciągając wiernych do duchowego odnowienia.
• Domowy Kościół – rodzinna gałąź Ruchu Światło-Życie, obecnie działająca w trzech kręgach w parafii, która skupia się na umacnianiu wartości rodzinnych.
• Oaza Dzieci Bożych – gałąź dziecięca Ruchu Światło-Życie, działająca od 2013 roku, angażująca najmłodszych w wspólne rekolekcje oraz diecezjalne rekolekcje oazowe.
• Oaza Młodzieżowa – młodzieżowa odnoga Ruchu Światło-Życie, która funkcjonuje od 2014 roku, oferując młodym ludziom możliwość duchowego wzrastania i aktywności społecznej.
• Parafialny Klub Sportowy „Kozal Gniezno” – klub powstał w czerwcu 2010 roku, po zdobyciu II miejsca na VI Parafiadzie. Dysponuje statutem oraz zarządem i Radą Nadzorczą, organizując coroczne turnieje tenisa stołowego i halowej piłki nożnej.

W przeszłości w parafii działały także inne grupy, takie jak Duszpasterstwo Młodzieży (2000–2004), Wspólnota Młodzieży Allegria (2008–2012), Zespół Muzyczny Allegria (2008–2014), Zespół Muzyczny Piąta Pieczęć (2004–2014), Wspólnota Rodzin (2009–2012) oraz Bractwo Świętej Rodziny (2010–2016), wszystkie przyczyniające się do życia duchowego wspólnoty parafialnej.

Klasztor Sióstr Karmelitanek Bosych

Klasztor, w którym znajdują się Siostry Karmelitanki Boskie, usytuowany jest przy ulicy Cienistej. W jego wnętrzu znajduje się kaplica poświęcona Świętej Rodzinie, w której każdego dnia odbywają się msze święte.

Zakonnice, które są obecne w Gnieźnie, mają swoje korzenie w wspólnocie zlokalizowanej w Tryszczynie, niedaleko Bydgoszczy. To właśnie na prośbę Prymasa kard. Józefa Glempa, miała miejsce decyzja o построżeniu klasztoru na ofiarowanej na ten cel działce. 30 czerwca 1995 roku dziewięć sióstr zainaugurowało swoje życie w nowo powstałym klasztorze.

Siostry, poza regularnymi modlitwami oraz Eucharystią, angażują się również w pielęgnację ogrodu przy klasztorze, a także w haftowanie szat liturgicznych oraz sztandarów, co stanowi źródło ich utrzymania.

Cmentarz

Cmentarz parafialny jest zlokalizowany przy ulicy Dalkoskiej. Jego historia sięga roku 1894, gdy został on założony wspólnie z budową szpitala „Dziekanka”. Od samego początku istnienia cmentarz dzielił się na kwatery katolicką oraz ewangelicką.

Na tym miejscu pochowano zmarłych pacjentów szpitala do 1939 roku, a także wyznawców Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego do 1945 roku. Szczególnie tragicznym okresem w historii cmentarza był czas hitlerowskiej okupacji, kiedy to stał się on miejscem pochówków zamordowanych pacjentów szpitalnych. W 1940 roku, z inicjatywy ówczesnego dyrektora, większość nagrobków została zniszczona, co wyniosło około 90% istniejących grobów.

Do lat 70. XX wieku kontynuowano tu pochówki zmarłych pacjentów. Po tym okresie cmentarz przeszedł w stan skomunalizowany, a w latach 90. został przekazany Kurii Metropolitalnej. W 2008 roku cmentarz objęła w zarząd parafia. Do 2010 roku odbyły się jedynie pięć pochówków.

W latach 1970–2008, gdy cmentarz nie był użytkowany, uległo zdewastowaniu wiele nagrobków. Obecnie znajduje się tam około 100 miejsc pochówków, z najstarszymi datowanymi na lata 1910–1920. Niestety, wiele z tych grobów jest zapomnianych i zniszczonych; mniej więcej połowa zachowanych nagrobków nie posiada tabliczek z nazwiskami, co czyni je anonimowymi.

Na terenie szpitala można również znaleźć zabytkowy grobowiec rodziny Piotrowskich, w tym Aleksandra Piotrowskiego, pierwszego polskiego dyrektora szpitala. W listopadzie 2010 roku zakończono jego renowację.

Z dniem 15 lipca 2011 roku zarząd cmentarzem został ponownie przekazany Kurii Metropolitalnej, co podkreśla jego znaczenie historyczne i kulturowe w lokalnej społeczności.

Gazetka parafialna

Gazetka parafialna rozpoczęła swoją działalność jako tygodnik, a następnie przekształciła się w dwutygodnik. Była to bezpłatna, czterostronicowa publikacja, która pełniła rolę dodatku do Przewodnika Katolickiego. Jej celem było dostarczanie informacji na temat najważniejszych wydarzeń happening w parafii.

Pomysłodawcą stworzenia gazetki był Radosław Tuszyński, ówczesny diakon, który był na praktykach w parafii. Wydawanie gazetki rozpoczęło się w listopadzie 2009 roku, a niestety w 2018 roku decyzją duszpasterzy, jej publikacja została wstrzymana.

Parafia na zewnątrz

Parafia bł. Michała Kozala w Gnieźnie aktywnie uczestniczy w wydarzeniach związanych z działalnością społeczną oraz duszpasterską. Do najbardziej prestiżowych imprez należy Parafiada Archidiecezji Gnieźnieńskiej, w której odbędzie się rywalizacja w Inowrocławiu. W ciągu ostatnich lat, przedstawiciele parafii mieli szansę zaistnieć na tym sportowym wydarzeniu, osiągając znaczące sukcesy.

W 2010 roku, podczas swojego debiutu, parafia zdobyła II miejsce, a już rok później okazała się najlepsza, zdobywając I miejsce. Mogli się także pochwalić IV miejscem w 2013 roku, a w 2014 roku powtórzyli swój sukces, ponownie zdobywając pozycję pierwszą. Uczestnictwo w różnych turniejach sportowych, szczególnie dla Służby Liturgicznej oraz organizowanych przez PKS Kozal Gniezno, jest również częścią aktywności parafialnej.

Parafia jest licznie reprezentowana podczas procesji z okazji odpustu ku czci św. Wojciecha, co podkreśla zaangażowanie społeczności lokalnej. Dodatkowo, od 2008 roku, aktywnie bierze udział w wydarzeniu Noc Świętych, co pokazuje otwartość na różnorodne formy działalności duszpasterskiej. Młodzież parafii ma także możliwość uczestniczenia w krajowych i europejskich spotkaniach, jak na przykład Pielgrzymka Młodych do Grobu św. Wojciecha, Spotkanie Młodych na Lednicy oraz ESM Taizé.

---

Oceń: Parafia bł. Michała Kozala w Gnieźnie

---