Parafia bł. Radzyma Gaudentego w Gnieźnie

---

Historia

Po przyłączeniu Winiar do Gniezna oraz w związku z planami budowy nowych mieszkań dla około 15 tysięcy obywateli, kuria gnieźnieńska wielokrotnie, począwszy od 1975 roku, występowała do władz państwowych o zgodę na wzniesienie nowego kościoła. Decyzję o przyznaniu pozwolenia otrzymano dopiero 24 lutego 1981 roku. 12 maja 1981 roku kardynał Stefan Wyszyński eregował parafię pod patronatem bł. Radzima Gaudentego. Zaledwie dwa miesiące później, zbudowano oraz wyposażono tymczasową kaplicę. 30 sierpnia 1981 roku, pod przewodnictwem biskupa Jana Czerniaka, miała miejsce pierwsza msza święta na terenie nowo utworzonej parafii.

Kamień węgielny, wydobyty z podziemi katedry gnieźnieńskiej, poświęcił 20 czerwca 1983 roku papież Jan Paweł II w Poznaniu. Z kolei 21 listopada tego samego roku kardynał Józef Glemp wmurował ten kamień w fundamentach. W 1989 roku parafia osiągnęła najwyższą liczbę wiernych – około 16 400 osób, co dopuściło do otwarcia kaplicy filialnej w Łabiszynku w 1991 roku.

17 grudnia 1995 roku, świątynia została oddana do użytku, a aktu poświęconego dokonał abp Henryk Muszyński. W 1998 roku bp Bogdan Wojtuś uświęcił czternaście stacji drogi krzyżowej oraz monumentalną rzeźbę Obraz Rodzącego się Kościoła, autorstwa prof. Józefa Petruka, ciężko wykonaną z brązu. Rok 1999 przyniósł zakończenie prac przy terenie kościoła, a także budowę Groty NMP z Fatimy oraz wyposażenie wnętrza w dębowe ławy.

W kwietniu 2000 roku w kościele przeprowadzono część uroczystości odpustowych ku czci św. Wojciecha, brata patrona parafii. Uroczysta konsekracja zarówno świątyni, jak i ołtarza, stanowiła wotum Roku Jubileuszowego archidiecezji gnieźnieńskiej i miała miejsce 10 grudnia 2000 roku, dzięki abp Henrykowi Muszyńskiemu. Rok później, na frontonie Domu Parafialnego zamieszczono płaskorzeźbę z brązu ukazującą Prymasa Tysiąclecia, jako wyraz wdzięczności za erygowanie parafii. Autorem tej pracy był Wawrzyniec Samp z Gdańska.

W 2002 roku parafia wzbogaciła się o relikwie św. Faustyny, a rok później odzyskano relikwie bł. Radzima Gaudentego, które wcześniej odnaleziono w Pradze. W 2004 roku papież Jan Paweł II umożliwił użycie tytułu „święty” przed imieniem Radzima. W 2005 roku zorganizowano odrestaurowanie kaplicy NS jako wotum za encyklikę o eucharystii oraz życie Jana Pawła II, a także przeprowadzono misje pod przewodnictwem bpa Józefa Zawitkowskiego oraz ojca Jana Góry.

Uroczystości związane z 1000-leciem śmierci św. Radzima rozpoczęły się w czerwcu w gnieźnieńskiej katedrze, w której brał udział cały episkopat Polski. Główne obchody miały miejsce 8 października w parafii pod przewodnictwem prymasa Czech kard. Miloslava Vlka oraz z uczestnictwem 14 biskupów polskich, a wydarzenie transmitowane było przez TVP Polonia. W grudniu 2006 roku z okazji 25-lecia parafii wydano książkę dokumentującą jej historię.

W styczniu 2007 roku zorganizowano koncert kolęd, w którym wystąpili New Life’m oraz Mateo. W drugiej połowie roku parafia otrzymała relikwie św. Jana Marii Vianneya. Pierwszy proboszcz, ks. Zbigniew Kapturczak, zmarł 5 maja 2009 roku po długotrwałej chorobie. Obowiązki proboszcza przejął wikariusz, ks. Konstanty Mrozek, do czasu powołania nowego ks. dr. Andrzeja Szczęsnego, który był wikariuszem w tej parafii od lat 80.

W 2009 roku przy parafii zorganizowano pierwszą żywą szopkę bożonarodzeniową. Kolejny rok 2010 przyniósł wyposażenie świątyni w elektroniczne organy marki Johannus. Inauguracja miała miejsce 26 grudnia 2010 roku, kiedy to prymas Polski Józef Kowalczyk pobłogosławił organy. 1 maja 2011 roku w kościele przeprowadzono transmisję beatyfikacji papieża Jana Pawła II poprzez telebim. 27 listopada 2011 roku na parafialnym wieczerniku wystąpił zespół Projekt Ambasador. W 2012 roku podjęto działania związane z odrestaurowaniem krzyża misyjnego, a 3 stycznia 2013 roku koncert kolęd zorganizowała Eleni.

W maju 2014 roku, zgodnie z Uchwałą Rady Miasta Gniezna, plac przed kościołem otrzymał imię ks. kanonika Zbigniewa Kapturczaka – pierwszego budowniczego świątyni.

Obecnie przy parafii działają Drukarnia SCRIPTOR, Archidiecezjalny Dom Matki i Dziecka oraz Caritas AG. W przeszłości funkcjonowały także sklep „Liturgica”, biblioteka parafialna oraz parafialny Klub Sportowy Gaudenty.

Projekt i budowa kościoła

Projekt koncepcyjny nowego kościoła oraz domu parafialnego został powierzony architektom Janowi oraz Marii Godlewskim z Poznania. Kuria biskupia nie zatwierdziła ich projektu, przedstawiając jednocześnie swoją wizję, opracowaną przez Aleksandra Holasa, architekta znanego z realizacji budynków sakralnych, takich jak kościół parafialny pw. bł. Bogumiła w Gnieźnie. Dnia 3 sierpnia 1982 roku, władze państwowe, analizując oba projekty, podjęły decyzję o realizacji budowy kościoła według koncepcji Godlewskich. Kluczowym powodem tej zgody był kształt korony, który nawiązywał do historycznej rangi Królewskiego Miasta Gniezna.

Podczas prac nad projektem ważne było, aby dominującym elementem w panoramie miasta pozostała gnieźnieńska katedra. Z tego względu zaplanowano, że nowo powstały kościół nie będzie wyższy niż katedra, co początkowo było rozważane. Kształt korony został opracowany przez inżyniera Wacława Latawca. W roku 1983 na plac budowy kościoła wjechała pierwsza koparka, co symbolicznie zainaugurowało proces budowlany.

Budowa domu parafialnego, obejmującego część mieszkalną oraz katechetyczną, została ukończona w 1988 roku. W 1990 roku mury świątyni osiągnęły wysokość 17 metrów, a ich zwieńczeniem był żelbetowy pierścień, na którym powstała stalowa konstrukcja dachu z latarenką. Sama konstrukcja dachu sięga wysokości 28 metrów, a z latarenką oraz ponad 6-metrowym krzyżem łącznie wynosi dokładnie 38,6 metra.

W 1991 roku zakończono prace murarskie nad elementami korony oraz kompleksowo zrealizowano projekt witraża artysty Wojciecha Surdackiego. Rok później kościół został wzbogacony o witraż ze patronem parafii o imponującej średnicy 3,4 metra, a także o nowe okna i system wentylacyjny. W latach 1994-1995 wnętrze kościoła zostało wyposażone m.in. w ołtarz, drzwi, lektorium, posadzkę, a także system nagłośnienia i oświetlenia. W szczególności wyróżnia się marmurowa ściana prezbiterium oraz oryginalna chrzcielnica nawiązująca do tradycji chrześcijańskiej, która umożliwia chrzty przez zanurzenie.

Uroczyste oddanie świątyni do użytku miało miejsce 17 grudnia 1995 roku. Obiekt jest w stanie pomieścić około 1500 wiernych.

Architektura

Warto zwrócić uwagę na Kościół bł. Radzyma Gaudentego w Gnieźnie, który charakteryzuje się unikalną architekturą. Został zaprojektowany w formie ośmiokąta, a jego zwieńczenie stanowi imponująca kopuła, która została udekorowana latarenką oraz krzyżem o kształcie korony. Taki krok architektoniczny doskonale nawiązuje do tradycji Królewskiego Miasta Gniezna.

Liczba osiem w strukturze budynku ma swoje głębokie znaczenie, bowiem w tradycji chrześcijańskiej symbolizuje Zmartwychwstanie Chrystusa. Wysokość samej konstrukcji dachowej wynosi imponujące 28 metrów. Gdy weźmiemy pod uwagę latarenkę oraz krzyż, łączna wysokość świątyni dochodzi do 36,6 metra, co czyni ją jednym z bardziej dostrzegalnych elementów gnieźnieńskiego krajobrazu.

Wnętrze i obiekty towarzyszące

W 1993 roku rozpoczęto intensywną pracę nad projektem wystroju wnętrza kościoła, w którą zaangażował się rzeźbiarz prof. Józef Petruk z Poznania. Zajął się on szczególnie ścianą prezbiterium, która miała nawiązywać do wcześniejszych realizacji stworzonych przez Kiko Argüello, twórcę Drogi Neokatechumenalnej. Inspiracją był Kościół San Bartolomeo in Tuto we Florencji. Kościół został wyposażony w dębowe ławy dla wiernych, co podkreślałoby jego duszpasterską funkcję.

Nawa Główna kościoła ukazuje unikalne rozwiązania architektoniczne, które są typowe dla posoborowych wnętrz. Wystrój, zgodny z osią świątyni, symbolizuje Ciało Chrystusa, które mistycznie obecne jest w Ludzie Bożym. Centralnym punktem jest miejsce przewodniczenia w formie katedry lub tronu, otoczone siedzeniami koncelebransów. To usytuowanie podkreśla funkcję przewodniczącego, który jest obrazem Chrystusa, Głowy Kościoła. Dzięki podwyższeniu tego miejsca, przewodniczący jest widoczny dla całej społeczności wiernych, co sprzyja aktywnemu uczestnictwu w liturgii.

Nad miejscem przewodniczenia zainstalowano rzeźbę przedstawiającą tajemnicę rodzącego się Kościoła. W kompozycji tej Maryja, symbolizująca wspólnotę wierzących, trzyma kielich, do którego wpływa krew i woda z boku ukrzyżowanego Jezusa. Rzeźba, stworzona z brązu, waży 2,5 tony, ma 4,8 m wysokości i 3 m rozpiętości; jej projektantem był Józef Petruk. Dzieło zostało zawieszone na marmurowej ścianie prezbiterium.

Nad prezbiterium, w zwieńczeniu kościoła, umieszczono witraż, na którym widoczny jest patron parafii trzymający podwójny krzyż biskupi oraz lilię, a także herb Sławników. Po obu stronach umieszczono przedstawienia bł. Radzima i gnieźnieńskiej katedry.

Ambona o stałym podwyższeniu, połączona z miejscem przewodniczenia, symbolizuje kamień z grobu Chrystusa. To z tego miejsca anioł (czyli diakon, lektor lub kantor) zwiastuje dobrą nowinę. Ołtarz, zbudowany w 1995 roku, wykonano z litego dębu, a jego wymiary wynoszą 2,5 × 3 m. Został umiejscowiony w centrum zgromadzenia, co sprzyja liturgicznemu skupieniu.

Chrzcielnica, umeblowana w marmur, jest umieszczona w podłodze, a woda używana do chrztów jest świeża, czysta i ciepła, osiągając temperaturę około 42 stopni Celsjusza. Została zaprojektowana w kształcie długiego krzyża umieszczonego w ośmioboku, przy czym liczba osiem symbolizuje zmartwychwstanie. Przykrycie chrzcielnicy, wykonane z brązu, składa się z pięciu elementów. Środkowy z nich przedstawia krzyż Chrystusa, otoczony oliwną i palmową gałązką – symbolami pokoju i życia wiecznego. Pojemność chrzcielnicy to 1800 litrów wody.

Konfesjonały, ufundowane w 1997 roku, wykonane zostały z dębu i znajdują się w nawie bocznej. Droga krzyżowa kościoła składa się z 15 obrazów namalowanych przez Marka Ronę z Bydgoszczy. Prawdziwe organy elektroniczne zainstalowano w 2010 roku, a ich poświęcenia dokonał Prymas Polski, Józef Kowalczyk.

Relikwiarz

W posiadłości parafii znajdują się szczątki św. Radzima, umieszczone w relikwiarzu na prawym filarze prezbiterium. Struktura ta, w kształcie świątyni i wykonana ze srebra, zawiera wizerunek św. Radzima z podwójnym krzyżem. Projekt relikwiarza był wynikiem konkursu, w którym zwyciężyły koncepcje dwóch miejscowych księży: ówczesnego proboszcza ks. Kapturczaka oraz ks. Krzysztofa Tarbickiego. Wykonania podjął się Wawrzyniec Samp z Gdańska, artysta znany z innych realizacji dla parafii, takich jak płaskorzeźba Prymasa Tysiąclecia. Czwartą wersję projektu zaakceptowała komisja wewnętrzna z artystą Michałem Jacoszkiem jako przewodniczącym. Kasetę wykonał jubiler Mirosław Chiluta z Gdańska, a figura Radzima utrzymana jest w stylu barokowym, nawiązując do postaci św. Wojciecha na trumience. Podstawa relikwiarza symbolizuje polską ziemię, na której św. Radzim opiera pastorał, zostawiając znak podwójnego krzyża jako błogosławieństwo biskupie dla Polski.

Dom parafialny

Dom parafialny dzieli się na trzy sekcje: mieszkalną, katechetyczną oraz parafialną. W części mieszkalnej znajduje się dziewięć mieszkań, kuchnia, jadalnia oraz strych. W części przeznaczonej do katechezy umiejscowiono dziewięć salek, bibliotekę, kawiarnię oraz hol. Warto również zwrócić uwagę na Wieczernik z dużym wizerunkiem Ostatniej Wieczerzy oraz nowoczesnym systemem multimedialnym. Obecnie w tym obiekcie funkcjonuje również Gimnazjum Stowarzyszenia Rodzice-Dzieciom oraz sklep liturgiczny 'Liturgica’, który oferuje dewocjonalia.

Płaskorzeźba Prymasa Polski

Płaskorzeźba przedstawiająca kardynała Wyszyńskiego zainstalowana została na frontowej ścianie Domu Parafialnego. Zrealizowana w brązie, takim samym, jak rzeźba w prezbiterium, dzieło to wykonano przez Wawrzyńca Sampa. Płaskorzeźba składa się z trzech elementów: postaci prymasa Wyszyńskiego, kościoła bł. Radzima Gaudentego oraz fragmentu Drzwi Gnieźnieńskich.

Proboszczowie

W historii parafii bł. Radzyma Gaudentego w Gnieźnie, proboszczowie odegrali kluczową rolę w kształtowaniu jej duchowego życia oraz wspólnoty.

• ks. kanonik Zbigniew Kapturczak, pełnił swoją posługę od początku istnienia parafii aż do 5 maja 2009,
• p.o. ks. Konstanty Mrozek był proboszczem w krótki okres od 5 maja 2009 do 25 czerwca 2009,
• ks. kanonik dr Andrzej Szczęsny objął parafię od 25 czerwca 2009.

Zasięg parafii

Parafia bł. Radzyma Gaudentego w Gnieźnie rozciąga się na szereg osiedli, ulic oraz pobliskich wsi. Wśród osiedli, które wchodzą w skład parafii, znajdują się: Piastowskie, Orła Białego, Jagiellońskie, Kazimierza Wielkiego, oraz Władysława Łokietka.

Do zasięgu parafii należą także ulice, takie jak Gdańska, Biskupińska, Lednicka, Orcholska (do nr 31), Pałucka, Pomowska, Północna, Spichrzowa, Wodna oraz Żnińska. Dodatkowo, wspólnota obejmuje kilka wsi: Krzyszczewo, Pyszczyn, Goślinowo oraz Łabiszynek.

Grupy parafialne

W parafii bł. Radzyma Gaudentego w Gnieźnie działa wiele różnych grup, które mają na celu wspieranie duchowego życia lokalnej społeczności.

• Parafialna Rada Duszpasterska i Ekonomiczna,
• Parafialny Oddział Akcji Katolickiej,
• Wspólnoty Neokatechumenalne,
• Liturgiczna Służba Ołtarza,
• Nadzwyczajni Szafarze Komunii Świętej,
• Stowarzyszenie Wspierania Powołań Kapłańskich,
• Żywy Różaniec Rodzin,
• Zespół Caritas,
• Towarzystwo św. Wojciecha,
• Straż św. Radzima,
• Rodzima Fatimska,
• Koło Sympatyków Radia Maryja,
• Rodziny Szensztackie,
• „Grupa Czerwona” Pieszej Pielgrzymki Archidiecezji Gnieźnieńskiej na Jasną Górę,
• Parafialny Klub Sportowy „Gaudenty” Gniezno,
• Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” Emerytów i Rencistów,
• Zespół dziecięco-młodzieżowy „Dla Jego Chwały”,
• Oaza Młodzieżowa (Ruch Światło-Życie),
• Wspólnota rodzin „Galilea”.

Tygodnik parafialny „Winnica”

W roku 1991, z okazji dziesięciolecia parafii, zrodził się pomysł na powstanie kolorowego czasopisma, które miało nosić tytuł „Gazeta Jubileuszowa”. Wówczas proboszcz parafii miał wizję, aby nie ograniczać się do jednorazowego wydania, lecz zapoczątkować regularne publikacje, co przyczyniło się do narodzin „Tygodnika Parafialnego”. Samodzielnie zdołał on zaprosić do współpracy odpowiednich ludzi, a na redaktora naczelnego wyznaczył wikariusza, ks. Andrzeja Jasińskiego.

W 1992 roku tytuł czasopisma został zmieniony na „Winnica”. Początkowy nakład wynosił od 1200 do 1600 egzemplarzy, co świadczyło o dużym zainteresowaniu parafian. Wśród wyjątkowych wydania „Winnicy”, które ukazały się w atrakcyjnej szacie graficznej, były numery z 2000 roku z okazji konsekracji kościoła, oraz wydania z 2006 roku, które świętowały 25-lecie parafii. W 2011 roku czasopismo świętowało 30-lecie istnienia swojej wspólnoty.

Obok tych wydarzeń, 6 listopada 2010 roku, wydano 1000. numer tygodnika, co było znaczącym osiągnięciem redakcji. Niestety, w wyniku niskiego zainteresowania, we wrześniu 2013 roku podjęto trudną decyzję o wycofaniu „Winnicy” ze sprzedaży.

---

Oceń: Parafia bł. Radzyma Gaudentego w Gnieźnie

---