Ludwik Patalas

---

Życiorys

Ludwik Patalas był synem Teofila oraz Katarzyny z domu Szczuraszek. Ukończył 8-letnią szkołę ludową, a następnie kontynuował naukę w 3-letniej szkole rzemieślniczej w Kilonii. Jego życie znacząco zmieniło się po wybuchu I wojny światowej, kiedy to 7 listopada 1916 roku został wcielony do armii Cesarstwa Niemieckiego. Otrzymał przydział do 86 pułku fizylierów i brał udział w bitwach na froncie zachodnim aż do 6 listopada 1917 roku.

W dniu 12 listopada 1917 roku Ludwik Patalas przeszedł na szkolenie lotnicze w Grudziądzu, a następnie ukończył szkoły artyleryjskie w Elblągu oraz Bydgoszczy. Powrócił na front, gdzie jako pilot walczył od 2 października 1918 roku. Po zakończeniu działań wojennych został zdemobilizowany 13 stycznia 1919 roku i osiedlił się w Poznaniu, by być blisko swojej rodziny.

25 czerwca 1919 roku dołączył do Wojska Polskiego, otrzymując przydział do stacji lotniczej Poznań-Ławica. Już 13 grudnia tego samego roku przeniesiono go do I Grupy Lotniczej w Wilnie. Dnia 19 stycznia 1920 roku, Ludwik został skierowany do 2 Wielkopolskiej eskadry lotniczej, w ramach której walczył w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

W marcu 1920 roku eskadra ta przekształciła się w 13 eskadrę myśliwską. 19 marca Patalas stoczył swoją pierwszą walkę powietrzną nad własnym lotniskiem z samolotem nieprzyjacielskim – był to myśliwiec Nieuport, pilotowany przez G. S. Sapożnikowa. Polski pilot zgłosił zestrzelenie nieprzyjacielskiego samolotu, jednak radzieckiemu pilotowi udało się wrócić z misji na własne lotnisko, mimo lekkiego uszkodzenia maszyny. Dnia 22 marca Ludwik wykonał swój pierwszy lot bojowy jako członek 13 eskadry nad terenami przeciwnika.

Ludwik Patalas walczył na Froncie Litewsko-Białoruskim i wziął udział w Bitwie Warszawskiej, gdzie wyróżnił się odwagą w trudnych walkach, prowadząc operacje w rejonach Radzymina, Nasielska, Pułtuska, Ciechanowa oraz Płocka. Na skutek znacznych strat w sprzęcie i personelu, pod koniec lipca 1920 roku jego załoga, w skład której wchodził także sierż. Władysław Filipiak, była jedną z dwóch wykonujących dalsze loty bojowe w 13 eskadrze.

19 sierpnia 1920 roku, przy niskich atakach na jednostki Armii Czerwonej, jego samolot doznał uszkodzenia, jednak Patalasowi udało się wylądować w pobliżu Płocka, na terenach zajętych przez polską armię. Po zakończeniu działań wojennych, jego jednostka została przetransportowana do Bydgoszczy. Dnia 14 czerwca 1921 roku Ludwik otrzymał przydział do 12 eskadry wywiadowczej 1 pułku lotniczego, a w 1923 roku został przeniesiony do 2 pułku lotniczego, gdzie zasilił codzienną służbę lotnictwa morskiego w morskim dywizjonie lotniczym.

6 października 1923 roku, podczas jednego z lotów nad Zatoką Pucką, pilotowana przez Patalasa łódź latająca Macchi M.9 uległa tragicznej katastrofie. W śledztwie ustalono, że maszyna, na wysokości około 1000 metrów, wpadła w korkociąg, z którego pilotowi nie udało się wyprowadzić samolotu. Razem z Ludwikiem zginął również kpt. obs. Wiktor Karczewski. Ludwik Patalas został pochowany na cmentarzu garnizonowym w Poznaniu (kwatera 1, rząd B, miejsce 10). Nie założył rodziny.

Ordery i odznaczenia

Za swoją wyjątkową służbę, Ludwik Patalas został uhonorowany szeregiem istotnych odznaczeń. Do jego osiągnięć należą:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8073,
• Krzyż Walecznych – przyznany dwukrotnie,
• Polowa Odznaka Pilota – przyznana pośmiertnie 11 listopada 1928 roku „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”,
• włoska Odznaka Pilota.

---

Oceń: Ludwik Patalas

---