Mieczysław Hieronim Chmielewski, urodzony 30 września 1898 roku w Gnieźnie, to postać, która na trwałe zapisała się w historii Polski. Zmarł 14 lutego 1983 roku w Londynie, jednak jego osiągnięcia pozostają w pamięci wielu ludzi.
Był on nie tylko prawnikiem, lecz również wybitnym działaczem na rzecz niepodległości, społecznym oraz gospodarczym. Chmielewski miał ogromny wpływ na kształtowanie polityki i sytuacji gospodarczej w Polsce w okresie międzywojennym.
Jako kapitan Wojska Polskiego, odgrywał także ważną rolę w strukturach wojskowych. W 1935 roku, pełnił funkcję radcy w Izbie Przemysłowo-Handlowej w Katowicach, gdzie jego wpływ na rozwój lokalnego przemysłu był nie do przecenienia.
Życiorys
Mieczysław Chmielewski był synem Piotra oraz Marii z Zakrzewskich. Swoją edukację rozpoczął w gimnazjum w Gnieźnie, gdzie już w młodym wieku zaangażował się w działania konspiracyjne, dołączając do Towarzystwa Tomasza Zana, którego prezesem był w latach 1915–1916. Chmielewski brał także aktywny udział w organizowaniu grup „Strzelca”, a jego zaangażowanie w Gnieźnie obejmowało prowadzenie Tajnej Organizacji Niepodległościowej.
W 1916 roku został powołany do wojska niemieckiego, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1919 roku, wstąpił do Wojska Polskiego (WP). Jego wiedza i umiejętności wojskowe zaowocowały udziałem w II i III powstaniu śląskim. Chmielewski był nie tylko zaangażowany w działalność militarną, ale także pełnił funkcję jednego z liderów w Centrali Wychowania Fizycznego Górnego Śląska, a także był zastępcą szefa sztabu Grupy Wschód.
W międzyczasie podjął studia w zakresie prawa i ekonomii w Poznaniu oraz Berlinie. Swój dyplom magistra praw uzyskał na Uniwersytecie Poznańskim, a w 1925 roku zdał egzamin sędziowski, rozpoczynając tym samym praktykę adwokacką w Poznaniu.
W latach 1926–1939 był konsultantem w obszarze prawa międzynarodowego oraz niemieckiego. W tym okresie pełnił liczne funkcje, w tym prezesa Klubu Powstańców Śląskich oraz Okręgu Śląskiego Koła Adwokatów RP. Działał również jako członek Naczelnej Rady Adwokackiej. Oprócz tego, był radcą prawnym Wspólnoty Interesów Górniczo-Hutniczych SA w Katowicach oraz prezesem zakładu Elektro SA.
W latach 1937–1939 Chmielewski pełnił funkcję przewodniczącego Zarządu Okręgu Śląskiego ZHP. Wówczas, pomimo że identyfikował się jako piłsudczyk, nawiązał współpracę z takimi postaciami jak Michał Grażyński, Bohdan Hulewicz, Mieczysław Paluch czy Ignacy Nowak, reprezentując tzw. polską myśl zachodnią.
Rok 1941 przyniósł aresztowanie Chmielewskiego i jego więzienie w rękach sowietów. Gdy tworzono Polskie Siły Zbrojne na terenie ZSRR, zgłosił swoją chęć do wstąpienia, a w stopniu kapitana został przydzielony do 8 pułku artylerii lekkiej (PSZ). Wzięty w udział w kampanii włoskiej, później, podczas pobytu na Bliskim Wschodzie, został przewodniczącym Komitetu Szkolnego oraz Koła Przyjaciół Harcerzy w Tel Awiwie. Oprócz tego, w latach 1942–1943 zasiadał w Radzie ZHP na Środkowym Wschodzie.
Po zakończeniu II wojny światowej Mieczysław Chmielewski osiedlił się na emigracji w Londynie. Aktywnie uczestniczył w działalności Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego, ale również jako sekretarz zarządu, oraz był wydawcą i autorem tekstów biuletynu tego ośrodka. Ponadto, pełnił funkcję zastępcy prezesa Instytutu Wschodniego „Reduta”. Jako współzałożyciel, wydawca i przewodniczący redakcji pisma Eastern Quarterly, aktywnie wpływał na dyskurs dotyczący Polaków za granicą.
Chmielewski był również członkiem Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polski w Londynie, członkiem Głównej Komisji Skarbu Narodowego, a także wiceprzewodniczącym Ligi Niepodległości. Należał do International Law Association oraz Instytutu Badania Spraw Narodowych. Jego pasje literackie zaowocowały różnorodnymi publikacjami w prasie angielskiej, a także fundowaniem licznych nagród literackich w Związku Pisarzy na Obczyźnie.
Ordery i odznaczenia
Mieczysław Chmielewski, jako prawnik i działacz społeczny, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które podkreślają jego wkład w rozwój kraju oraz walkę o niepodległość. Oto zestawienie jego najważniejszych nagród:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – 11 listopada 1936 „za zasługi na polu gospodarczym”,
- Krzyż Niepodległości – 16 września 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 27 listopada 1929 „za zasługi na polu pracy społecznej, narodowej oraz nad przyłączeniem Górnego Śląska do Państwa Polskiego”,
- Krzyż Walecznych,
- Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi.
Warto zaznaczyć, że 15 listopada 1928 roku major Jan Józef Ludyga-Laskowski złożył wniosek o odznaczenie Mieczysława Chmielewskiego Orderem Virtuti Militari za jego działalność podczas plebiscytu oraz III powstania śląskiego, jednak jego kandydatura nie została rozpatrzona.
Publikacje
Oto niektóre z publikacji Mieczysława Chmielewskiego, które stanowią ważny wkład w różne dziedziny prawa oraz kultury:
- „Cech ślusarski i puszkarski w Warszawie w XVIII-ym Wieku”, Warszawa 1927, drukarnia Zrzeszenia Samorządów Powiatowych w Warszawie,
- „Argumenty pisane krwią”, 1931,
- „Ku nowym kresom zachodnim”, wydanie Komisji Wydawnictw Ośrodka Oficerskiego, Tel Awiw, 1943, pod pseudonimem Mieczysław Grzymała,
- „The problem of compensation for victims of national persecution”, Londyn 1958.
Przypisy
- Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 19.12.2023 r.]
- Mieczysław Chmielewski. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.83-7956 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 19.12.2023 r.]
- a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 99. [dostęp 15.01.2021 r.]
- Baza osób polskich - polnische Personendatenbank.[dostęp 16.03.2015 r.]
- Okruszek Krakowa nad Rawą - Jednym z takich stałych gości był notariusz Mieczysław Chmielewski, urodzony w 1898 roku w Gnieźnie prawnik s. 6. Gazeta Wyborcza-Katowice nr 286 z 07.12.2012 r. [dostęp 19.03.2015 r.]
- Monitor Polski z 1935 r. nr 071, poz. 100.
- Sprawozdanie Zarządu Oddziału Śląskiego ZHP za rok 1937, s. 3–4.
- Polska myśl zachodnia XIX i XX wieku s. 115. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa.[dostęp 17.03.2015 r.]
- Sprawozdanie Związku Harcerstwa Polskiego na Wschodzie za czas od 19.07.1942 do 31.12.1943, „Skaut” 1944, nr 23, s. 174–175.
- Protokół Posiedzenia Rady Narodowej RP w Londynie 18.01.1973 r. Józef Piłsudski Institute of America. [dostęp 16.03.2015 r.]
- Oświadczenie Głównej Komisji Skarbu Narodowego - wrzesień 1975 r. Józef Piłsudski Institute of America. [dostęp 19.03.2015 r.]
- Wpływy Skarbu Narodowego - wrzesień 1975 r. Józef Piłsudski Institute of America. [dostęp 19.03.2015 r.]
- Biogramy laureatów nagród literackich. Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie.[dostęp 19.03.2015 r.]
- M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468.
- M.P. z 1931 r. nr 218, poz. 296.
- M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630.
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Krzysztof Krasowski | Wojciech Sych | Eryk Kosiński | Edmund Wengerek | Jan Kazimierz Ćwikliński | Richard HonigOceń: Mieczysław Chmielewski (prawnik)