Ludwik Ćwikliński

---

Życiorys

Był synem Wojciecha, który pełnił funkcję organisty kościelnego, oraz Cecylii z rodziny Buszkiewiczów. Ukończył Królewskie Gimnazjum w Gnieźnie, zdobywając maturę w 1870 roku. Następnie przez rok studiował filologię klasyczną, historię starożytną oraz slawistykę na Uniwersytecie Wrocławskim, a później kontynuował naukę w Berlinie w latach 1871-1873, gdzie jego wykładowcą był znany historyk Theodor Mommsen. W 1873 roku obronił doktorat na Uniwersytecie Berlińskim, przedstawiając pracę dyplomową zatytułowaną „Quaestiones de tempore, quo Thucydides priorem historiae suae partem composuerit”.

Po obronie doktoratu pracował jako nauczyciel historii oraz języków starożytnych w berlińskim gimnazjum do 1875 roku. W 1876 roku został profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie wykładał filologię klasyczną, archeologię oraz historię starożytną. W tym okresie kierował również II Katedrą Filologii Klasycznej. W 1879 roku awansował na profesora zwyczajnego. Jako dziekan Wydziału Filozoficznego piastował dwa razy tę funkcję (1883/1884, 1891) i pełnił też rolę prorektora w latach 1894/1895 oraz rektora w 1893/1894.

W latach 1876-1902 był przewodniczącym Komisji Egzaminacyjnej dla przyszłych nauczycieli szkół średnich. Pełnił również rolę konserwatora zabytków przedhistorycznych w Urzędzie Konserwatorskim we Lwowie od 1879 do 1902 roku. Był prezesem Towarzystwa Kursów Akademickich dla kobiet w latach 1896-1899 i aktywnie wspierał kandydaturę Tadeusza Wojciechowskiego na stanowisku kierownika Katedry Historii Polski Uniwersytetu Lwowskiego w 1881 roku. Oprócz tego redagował czasopismo „Eos” między 1894 a 1901 rokiem.

W okresie od 1899 do 1902 był posłem do parlamentu austriackiego. W 1902 roku osiedlił się w Wiedniu, gdzie aktywnie pracował w Instytucie Archeologicznym. Jednocześnie kierował Sekcją Szkół Wyższych w Ministerstwie Oświaty Austrii. W latach 1917-1918 objął stanowisko ministra oświaty i wyznań religijnych, wspierając naukę i system edukacyjny w Cieszyńskiem oraz Małopolsce. Po jego powrocie do Polski w 1919 roku, zamieszkał w Poznaniu. W 1920 prowadził wykłady z filologii klasycznej na Uniwersytecie Wileńskim, a w 1928 roku został mianowany profesorem honorowym Uniwersytetu Poznańskiego.

W uznaniu jego znaczącej pracy naukowej, odebrał doktoraty honoris causa od uniwersytetów we Lwowie, Poznaniu oraz Jagiellońskiego w Krakowie. W 1905 roku został odznaczony Orderem Korony Żelaznej II Klasy. Powołano go na członka korespondenta w 1893, a na członka czynnego AU (później PAU) w 1904 roku. Był także aktywnym członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i wieloletnim prezesem Towarzystwa Filologicznego.

Po wybuchu wojny został uwięziony w obozie koncentracyjnym, a po wojnie przez pewien czas przebywał w szpitalu sióstr Elżbietanek w Poznaniu. Ostatnie lata swojego życia spędził w krakowskim klasztorze ojców kapucynów, który przekształcono w szpital-schronisko dla seniorów. Po jego śmierci został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

W obszarze swoich badań naukowych zajął się historiografią grecką oraz poezją, a także literaturą polsko-łacińską. Przy analizie „Wojny peloponeskiej” Tukidydesa, uznał, że niektóre fragmenty tekstu dotyczące wojen archidamejskiej i sycylijskiej były początkowo niezależnymi opracowaniami. W swoich pracach skupiał się również na przekładach Homera, zwłaszcza na vernacular. Jednym z jego osiągnięć było przygotowanie pierwszego kompletnego wydania dzieł Klemensa Janickiego, w którym ustalił, że Janicki zdobył laur poetycki od przedstawiciela Republiki Weneckiej, Marco Antonio Contariniego. Ponadto prowadził badania archeologiczne w Włoszech i Grecji w latach 1875-1876 oraz badał odkrycia Heinricha Schliemanna, pisząc o tym w artykule „Homer, Schliemann i Mykeny” w 1879 roku.

Publikacje

Ludwik Ćwikliński zapisał się w historii jako autor licznych prac naukowych, które w znaczący sposób przyczyniły się do badań w dziedzinie historii i literatury. Poniżej przedstawiamy jego najistotniejsze publikacje:

• Über die Entstehungsweise des zweiten Theiles der Thukydideischen Geschichte (1877),
• Uniwersytet a nauka (1877),
• Über die Entstehung des Herodoteischen Geschichtwerkes (1878),
• Beiträge zur Kritik und Erklärung des Thucydides (1878),
• Homer, Schliemann i Mykeny. Wspomnienia z podróży do Grecyi (1879),
• Homer i Homerycy. Rzecz o studyach i przekładach Homera, szczególnie w Polsce (1881),
• Stanisław z Krakowa, autor XIVgo wieku i jego traktat o życiu i cudach św. Jacka (1884),
• W jaki sposób wydawać należy poetów łacińsko-polskich wieku XVI (1886),
• Olimpia. Historya i pomniki sztuki (1887),
• Gramatyka języka greckiego. Gramatyka Curtiusa i Hartla – do języka polskiego zastosował Ludwik Ćwikliński (1890; wyd. VI – 1921),
• Opis zarazy ateńskiej w dziele Tukidydesa II.47, 2-54. Studyjum krytyczne (1891),
• Konstytucja Aten, świeżo odkryte dzieło Arystotelesa (1892),
• Klemens Janicki, poeta uwieńczony (1516-1543) (1893),
• Mommsen o Horacyusza carmen saeculare (1894),
• Nowe przepisy o egzaminach dla kandydatów zawodu nauczycielskiego w gimnazyach i szkołach realnych z d. 30 sierpnia 1897 r. w stosunku do przepisów z r. 1884 (1897),
• Liryk grecki. Rzecz o nowo odkrytych poezyach Bakchylidesa (1899),
• Nieznany list Mikołaja Hussovianusa (Hussowskiego)(1899),
• Dwa drobne wiersze Klemensa Janickiego (1900),
• O wawrzynie doktorskim i poetyckim Klemensa Janickiego (1919),
• Kilka uwag o zadaniach i organizacji nauki polskiej (1919),
• Spuścizna Greków i Rzymian. Wykład wstępny – wygłoszony w Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie dnia 23 kwietnia 1920 r. (1920),
• Animadversiones in aliquot locos Xenophontis de reditibus libelli (1920),
• O przechowanym w zbiorze pism Ksenofontów traktacie o dochodach (1921),
• Adam Schroeter, uczony i poeta śląski XVI wieku i jego poemat o salinach wielickich (1922),
• Ianicius à Padova (1538-1540) (1922),
• Seneki Apokolokyntosis. Satyra na śmierć cesarza Klaudjusza i jego pozgonne wędrówki do nieba i do podziemia (1926),
• Ianiciana. Przyczynki do biografii i oceny utworów Klemensa Janickiego (1928),
• Clementis Janicii Poetae Laurenti Carmina (1930),
• Cesarz Juljan Apostata i jego satyra Symposion (Poznań 1936),
• Nowe Ianiciana (1937),
• Zagadnienia tukidydesowe (1937).

---

Oceń: Ludwik Ćwikliński

---